Sint-Niklaas opent nieuwe stadhuisvleugel

30 september 2022. De nieuwe vleugel van het stadhuis is klaar. De stad zet een grote stap, een nieuwe toekomst in, met een hedendaags en duurzaam gebouw waar ook een prominente plek is voor de rijke geschiedenis van de stad. Voor dit opvallend architecturaal samenspel van verleden en toekomst tekenden Robbrecht en Daem Architecten en Murmuur Architecten. De nieuwbouw brengt licht, ruimte, efficiëntie en uitstraling, in het héle bouwblok. Op zaterdag 1 en zondag 2 oktober toont de stad het verrassend vernieuwde stadhuis tijdens een feestelijk openingsweekend.

Social media sharing

In 2016 gaf de stad Sint-Niklaas de opdracht voor de grootschalige vernieuwing van het stadhuis met de bouw van een nieuwe vleugel. Een stadswinkel met een hedendaags dienstverleningsconcept in combinatie met een nieuwe plek voor het stadsarchief, vervat in een duurzaam gebouw, dat was het uitgangspunt. Een complexe opdracht, met heel wat impact, die werd toegewezen aan Murmuur Architecten in samenwerking met Robbrecht en Daem Architecten. Het resultaat vandaag is een volledig nieuwe rechtervleugel naast het neogotische stadhuis. En het is méér dan dat. Het ontwerpteam greep de kans om de hele site beter te organiseren, om ze duurzaam en intelligent te maken op lange termijn.

Rondleiding in nieuwe vleugel
Vanaf de hoofdtoegang op de Grote Markt betreed je als bezoeker de nieuwe stadswinkel, waar je meteen binnenkomt in een dubbelhoge ruimte. Hier bevinden zich het onthaal en de loketten, de ‘front office’ van de stadswinkel, met ook het toeristisch infopunt. Grote raampartijen, houten latwerk en gebogen, houten meubilair zorgen voor een zachte, huiselijke vormentaal. Ook de integratie van de kunst van Dirk Zoete, dat zich nestelt rond de wachtzone, drukt die huiselijkheid en nabijheid uit.

Bezoekers zien in deze dubbelhoge ruimte van de stadswinkel meteen het stadsarchief. Als losse, zwevende volumes neemt het archief de tussenruimte in. Als vier ruwe, betonnen ‘archiefdozen’ hangt de geschiedenis van de stad letterlijk boven de loketten van de stadswinkel. Het grootse, sculpturale voorkomen en de ruwe uitstraling van de betonnen structuren in de hoogte bieden een bijzonder contrast met de zachtere architectuur van de stadswinkel. Hier wordt ingezet op een kleinere schaal, op verfijning en zachtheid, zowel in het meubilair als in het materiaal en in de beweging.

Op de tweede en derde verdieping van de nieuwe vleugel bevinden zich de kantoor- en vergaderruimtes (backoffice) voor een hele reeks stadsdiensten. De receptiezaal tot slot, op de tweede verdieping, neemt een prominente plaats in aan de voorgevel van de nieuwbouw en kijkt met een terras uit op het marktplein.

Présence
De nieuwe vleugel brengt meteen licht en ruimte in het hele bouwblok en geeft het neogotische stadhuis zijn volle présence terug. Daarvoor werd het dichtbebouwde binnengebied vrijgemaakt, tussen de Sint-Jozefstraat, Parkstraat en Grote Markt. Daar komt een grote binnentuin, die ook in de nieuwe vleugel voor licht, ruimtegevoel en perspectief zorgt via grote glazen raamopeningen. Volgend jaar moet die binnentuin, die overdag publiek toegankelijk is, klaar zijn. En van daaruit krijgt je ook een bijzonder nieuw zicht op het neogotische stadhuis.

Herconnecteren
Alle vleugels, oud én nieuw, staan vandaag met elkaar in verbinding. Het neogotisch blok wordt op elk niveau ontsloten door een nieuw lift- en trappenhuis op het scharnier met de nieuwbouw. Op die manier kan elke ruimte van het neogotische monument terug ten volle worden benut. De trouwzaal bijvoorbeeld sluit daarmee traploos aan op de nieuwe receptieruimte. Eerst komt evenwel nog de restauratie van het neogotische deel aan bod, die afgerond wordt tegen het voorjaar van 2023.

De nieuwe rechtervleugel is geen exacte kopie meer van de linkervleugel. Toch heeft het ontwerpteam de verwantschap van de stadhuisvleugels onderstreept. Zo is de luifel boven de receptiezaal in de nieuwe vleugel een herinterpretatie van het leien dakvlak van de linkervleugel. Met zijn terugwijkende positie ten opzichte van het stadhuis, de vormelijke symmetrie en zijn witachtige baksteen toont de nieuwe rechtervleugel zich als een zeer herkenbaar silhouet dat zich in eenzelfde beweging nadrukkelijk wil onderscheiden in toekomstgerichtheid en moderniteit.

Toeristische dienst
Ook de toeristische dienst is voortaan gehuisvest in de nieuwe vleugel. Het toeristisch infopunt neemt een prominente plaats in, vlakbij de onthaalbalie, in de oksel aan de Grote Markt. Het is voortaan hét vertrekpunt om Sint-Niklaas te ontdekken, met een interactief spektakel voor bezoekers, in een ruimte vol licht en frisse kleuren.
Via het etalagevenster in de stadswinkel kijk je binnen in deze 'schatkamer', die een ontdekkingstocht biedt langs de toeristische troeven van de stad en de streek. Via analoge en digitale interacties, geurmodules, audioverhalen, papieren 3D-maquettes, een art deco-straatje, dansende luchtballonnen tot interactieve schermapplicaties ervaren bezoekers hoe veelzijdig en dynamisch Sint-Niklaas is.
Bailleul Ontwerpbureau gaf het tentoonstellingsconcept vorm. Het Sint-Niklase 3CS stond in voor de inrichting. De tekeningen zijn het werk van Tim Polfliet, de maquettes van Gosia Olchowska en de stem van Reynaert de Vos is van Tom De Rocker.

Kunst in wachtzone: ‘Twaalf karakters’ van Dirk Zoete
Robbrecht en Daem kent een lange traditie van intense samenwerkingen met kunstenaars en kunstintegraties in hun projecten. Bij deze nieuwbouw integreerde kunstenaar Dirk Zoete het werk ‘Twaalf karakters’, in de wachtzone van de stadswinkel.
Het is een reeks van figuren, sculpturen en telraamachtige constructies die zeer nabij zijn en de bezoeker als het ware gezelschap houden. Ze staan opgesteld aan de zitbanken en raampartijen. Het is een installatie die uit verschillende onderdelen bestaat, maar toch als één geheel is bedacht en kan worden bekeken. De grote sculpturen, de ‘telramen’ en de gordijnen vormen voor een stuk het decor voor de kleinere sculpturen en figuren die op de vensterbank en de zitbank geplaatst zijn.
 

Op bepaalde plekken kunnen onderdeeltjes van de sculpturen worden verplaatst. Het is de tijd verschuiven en letterlijk aftellen tot men aan de beurt is. 

Dirk Zoete schept hiermee een abstracte vorm van huiselijkheid, wat mooi aansluit bij de ruimtelijkheid en de schaal van het gebouw.

Dienstverlening van morgen
Dit is een project van grote betekenis voor Sint-Niklaas, dat hiermee doeltreffend de stap zet naar de dienstverlening van morgen. Dat gebeurt in de nieuwe stadswinkel met een nieuw, klantvriendelijk dienstverleningsconcept. Alle stadsloketten bevinden zich centraal in één ruimte op de gelijkvloerse verdieping. Ze zijn vlot toegankelijk en ruim bemeten. Het onthaal, de snelbalie, themabalies en het selfservice loket bieden zo alle comfort en privacy aan de klanten. Intern zorgt deze nieuwe stadhuisvleugel vanzelfsprekend voor herbronning en reorganisatie, met winst op vlak van dynamiek en efficiëntie. In de nieuwe vleugel kunnen een hele reeks stadsdiensten aan de slag in aangename en lichte vergaderruimtes en kantoren. De stad profileert zich immers ook als een betrokken en inspirerende werkgever.

Energetische duurzaamheid
Het gebouw is klaar voor de toekomst, ook op technisch vlak. Onder de ondergrondse fietsenstalling, bereikbaar via een fietshelling vanaf de Grote Markt, bevindt zich een heus BEO-veld, om via geothermie energie uit de bodem te halen om het gebouw te koelen of te verwarmen. Door die geothermieboringen en de inzet van zonnepanelen voorziet het gebouw in zelfstandig gewonnen energie. Verder is er via dynamische simulaties afgetoetst hoe het gebouw oververhitting kan vermijden, zodat er enkel passief moet worden gekoeld op de heetste dagen.

Al het derde stadhuis
Het huidige stadhuis van Sint-Niklaas werd in 1981 beschermd als monument. Het is een statig neogotisch gebouw dat in 1876 werd gebouwd. Het is al het derde stadhuis, merkwaardig genoeg. Eerst diende het gebouw naast de Cipierage als stadhuis, maar door plaatsgebrek kwam er in 1840 een nieuw stadhuis op de huidige plaats. Dat brandde echter af in 1874. Al in 1876 startte de bouw van het huidige stadhuis, dat in 1878 klaar was. Later kwamen er dan de zijgevels bij. En vandaag is er deze grote uitbreiding, met de nieuwe stadhuisvleugel. Een historisch moment voor Sint-Niklaas. 

Opendeurweekend
Op vrijdag 30 september is er de officiële opening van de nieuwe stadhuisvleugel. In het weekend van zaterdag 1 en zondag 2 oktober kan iedereen een kijkje komen nemen. Dat kan op zaterdag 1 oktober tijdens de Dag van de Klant, van 10 tot 17 uur. En ook op zondag 2 oktober, tijdens de Open Bedrijvendag, kan je de nieuwe vleugel ontdekken van 10 tot 17 uur.
Op maandag 3 oktober neemt het stadsbestuur vervolgens de nieuwe stadswinkel in gebruik, vanaf 8.30 uur.

►►►
Opdrachtgever: Stad Sint-Niklaas
Architecten: Murmuur Architecten i.s.m. Robbrecht en Daem Architecten
Erfgoedarchitect: Callebaut Architecten
Interieur en meubilair: Murmuur architecten i.s.m. Robbrecht en Daem architecten,
Scenografie toeristisch infopunt: Bailleul Ontwerpbureau
Kunstintegratie: Dirk Zoete
Aannemer: Strabag // Stabiliteit: Util struktuurstudies // Technieken: HP Engineering // Akoestiek: Daidalos Peutz // Dynamische simulatie: 3E