Hier neemt de democratie een hoge vlucht

Een goede maand houdt het F-16- dossier de Wetstraat in zijn greep. Het is tenenkrullend hoe weinig belangstelling er daarvóór voor defensie was, ook bij zelfverklaarde defensiespecialisten die al meer dan twintig jaar in het parlement zitten. Het is de vraag of hun manifest verkeerde uitspraken te wijten zijn aan onvoldoende kennis ter zake, of het gevolg van intellectuele oneerlijkheid.

Geconfronteerd met de wetenschap dat onze F-16’s inderdaad versleten zijn, stellen sommigen dat de uitval van de SP.A op z’n minst het voordeel had dat er nu eindelijk gediscussieerd wordt over de vervanging ervan. Spijtig genoeg zitten ook zij manifest naast de waarheid. Sinds de paarse regering is er debat over, ­alleen schoven de vorige regeringen de hete aardappel altijd door.

Maar we willen geen oude koeien uit de gracht halen. Laten we even een overzicht geven van de beslissingen van deze regering en van de recente debatten in het parlement. In het regeerakkoord staat ondubbelzinnig dat onze F-16’s zullen worden vervangen. Zowel in de beleids­verklaring als in de jaarlijkse beleidsnota van de minister van Defensie werd tekst en uitleg gegeven over de stand van zaken van de verschillende vervangingsprojecten. Al die documenten werden uitvoerig besproken in de commissie Defensie.

Begin 2015 deden professoren, generaals en andere specialisten in deze commissie hun visie op het leger van de toekomst uit de doeken. Dat debat leidde tot een resolutie, waarin het parlement de regering opriep werk te maken van een militaire programmawet. Die wet verscheen op 23 mei 2017 in het Staatsblad en is een primeur voor dit land. Nog nooit is een regering zo duidelijk en transparant geweest. In de bijlage van de wet staat dat de regering 3,55 miljard (geen 15 miljard) veil heeft voor 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen, plus de eerste update, plus de finale up­date van de F-16’s.

Misverstand uit de weg

In het parlement hebben we de verschillende landen gehoord die een vliegtuig aanbieden. Ook het ­Rekenhof werd gehoord, naar zijn mogelijke rol in de opvolging van dit dossier. Spijtig genoeg verklaarde het Rekenhof dat het een controle-instantie a posterio is en geen controle mág doen van een lopend dossier.

Het projectteam voor de opvolging heeft onder leiding van kolonel Van Pee meermaals tekst en uitleg gegeven in de commissie. Meer zelfs, de commissie Legeraankopen heeft de aanbesteding voor de vervanging volledig kunnen inkijken en erover kunnen debatteren, inclusief het advies van de onafhankelijke inspectie van Financiën. Die aanbesteding staat al een tijdje online op de site van de minister van Defensie.

Wie na tientallen besprekingen en stemmingen in het parlement, en na honderden documenten en verslagen, die voor het grootste deel online staan, beweert dat er in dit dossier geen debat en transparantie zijn, heeft niet gevolgd of is van slechte wil.

Met dit misverstand uit de weg rest ons nog de vraag wat de waarde is van de memo van Lockheed Martin en de hoorzittingen met diverse specialisten. De belangrijkste conclusie is dat geen enkel ander land waar ook ter wereld een programma heeft om F-16’s blok 15 voorbij de 8.000 vlieguren te loodsen. Het document waar de SP.A mee uitpakte, is een korte memo over de metaalmoeheid van 16 tot 20 procent van onze vloot, op basis van dergelijk fragmentarische gegevens is het onmogelijk om de levensduur te voorspellen. Het is waarschijnlijk mogelijk om verder te vliegen, maar dan moet er een compleet nieuw, peperduur onderzoek worden opgestart. Bovendien zou het resultaat niet in verhouding staan tot de investering.

Laatste stuiptrekking

Verschillende professoren zijn het erover eens dat deze procedure ons een nieuw, modern vliegtuig tegen een zeer scherpe prijs zal opleveren. Bovendien is het zeer waarschijnlijk dat, als we de procedure een paar jaar uitstellen, Lockheed Martin de enige firma zal zijn die dan een vliegtuig op de markt heeft.

Geconfronteerd met het oordeel van de specialisten, dat geen spaander heel liet van hun betoog, zat er voor de socialisten maar één ding op: de geloofwaardigheid van de specialisten in vraag stellen. Dat is dan ook wat John Crombez vorige week in Terzake deed, toen hij stelde dat de mensen van het Amerikaanse leger en van de vliegtuigbouwer Lockheed Martin, die in de hoorzitting van de Kamer kwamen getuigen, niet de mensen waren die de Belgische F-16’s goed kennen. Meer zelfs, het waren ordinaire verkopers van de F-35. De hoorzitting met bijna de hele regering, die de oppositie nu vraagt, is dan ook een laatste stuiptrekking, die aangeeft dat ze inhoudelijk geen poot heeft om op te staan.

Onze militairen waren de laatste jaren het schild dat ons leven en onze manier van leven heeft beschermd. In onze straten, maar ook in het luchtruim boven Syrië en Irak, riskeerden ze hun levens om onze principes van democratie, vrijheid en rechtstaat te verdedigen. Onze mannen en vrouwen in uniform verdienen beter dan het trieste schouwspel van de voorbije weken. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen en hun materiaal geven waarmee zij hun opdracht veilig kunnen volbrengen.